Een volkskunst en de academische wereld…

Waarom een hele webpagina schrijven over de relatie tussen capoeira en academisch onderzoek en redenering? Wat heeft een exponent van de orale cultuur, capoeira, van doen met één van de toppunten van de geschreven cultuur, wetenschap?

Nou, om te beginnen, alhoewel capoeira voortkomt uit de orale traditie, wat nog steeds sterk in haar aanwezig is, bestaat er ook een hele corpus aan literatuur over en reflectie op capoeira dat begint met de eerste handleidingen en reflecties van verschillende mestres, en op dit moment heeft geleid in duizenden publicaties over capoeira. Deze verschillen van biografieën, handleidingen, journalistieke artikelen en op ervaring gebaseerde reflecties tot wetenschappelijke artikelen, boeken en promotie-studies. Er bestaat dus een hele geschreven corpus over dit ‘populair tijdsverdrijf’ waardoor het steeds moeilijker te negeren is binnen verschillende onderzoeksgebieden. Tegelijkertijd wordt er steeds meer wetenschappelijke kennis door capoeira-leraren toegepast in het onderwijzen en de ontwikkeling van deze kunst, vooral vanuit de gebieden van pedagogie, sport, bewegingswetenschappen, medicijnen, geschiedenis en sociale wetenschappen. 

Daarnaast is er nog een ander gebied waar capoeira en wetenschap elkaar steeds vaker ontmoeten, het gebied van onderwijs en therapie. Steeds vaker wordt capoeira geïntroduceerd in scholen en hoger onderwijs instituten, soms als activiteit, soms as (verplicht) vak of onderwerp van studie. Capoeira komt dus het huis van de wetenschap binnen, dat gebouwd is op de rationele vorming van individuen. Er wordt zelfs al gepraat over het omvormen van bepaalde delen van de wetenschappelijke structuur volgens de ‘organische logica’ van capoeira. Dat lijkt gezien de fundamentele structuur van capoeira voorlopig ietwat onwaarschijnlijk, maar het valt niet te ontkennen dat deze twee onwaarschijnlijke partners steeds meer invloed hebben op elkaar. 

Als een onderzoeker is Filósofo gevormd in politicologie, filosofie en onderwijs (1e graads bevoegdheid) en dit zijn zijn belangrijkste interessegebieden als het gaat over de interactie tussen capoeira en de wereld. Capoeira als vorm van cultureel verzet, als logica en pedagogie, en zelfs als manier van transcendentie en interpretatie van de wereld zijn een paar van de onderwerpen waarop hij reflecteert. Filósofo heeft twee boeken over capoeira gepubliceerd en schrijft maandelijkse columns voor de website www.portalcapoeira.com, wat allemaal te vinden is op de subpagina’s van deze site. Hij geeft ook regelmatig lezingen en workshops over deze en andere onderwerpen op capoeira evenementen en gelegenheden. 

Op het moment is Filósofo bezig te promoveren op de mogelijkheden en alternatieven van volksonderwijs (waarvan capoeira een voorbeeld is) voor een conceptie van transformatief onderwijs dat als doel verandering heeft.